ΠΩΣ ΕΛΑΜΨΕ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΣΤΟΝ ΔΙΑΚΟΝΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΒΑ
Στις 24 Αυγούστου 2005 ό Ιεραποστολικός Σύνδεσμός μας εν όψει της εορτής του
προστάτου του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού είχε την χαρά να φιλοξενήσει τον
Ιεροδιάκονο της Κούβας π. Αθανάσιο Γιάνες Iντι. Είχαμε μαζί του μία πολύ
ενδιαφέρουσα συνομιλία, για την Ορθοδοξία στην Κούβα, την οποία και
παραθέτουμε.
- Πάτερ Αθανάσιε, θα
θέλαμε να μας πείτε τι σας έκανε να αφήσετε τον καθολικισμό και να
ασπαστείτε την Ορθοδοξία;
Παρ' όλο πού μεγάλωσα σε μία οικογένεια με κομμουνιστικές αρχές και βιώματα,
από τα φοιτητικά μου χρόνια (1993) είχα πολλές πνευματικές ανησυχίες για την
ζωή, την ψυχή και τον προορισμό του ανθρώπου και θεώρησα σωστό να ψάξω τις
απαντήσεις για όλα αυτά τα ερωτήματα μέσα στην Εκκλησία. Πριν πολλά χρόνια
αισθανόμουν την κλήση του Κυρίου προς την Ιεροσύνη και, καθώς δεν υπήρχε
στην Κούβα Ορθόδοξη Εκκλησία, πλησίασα τους ρωμαιοκαθολικούς και άρχισα να
προετοιμάζομαι για την Ιεροσύνη. Πάρα πολύ νωρίς όμως ήρθα σε σοβαρή
σύγκρουση με την ρωμαιοκαθολική παράδοση, παρά τίς ομοιότητες πού παρουσίαζε
με την Ορθόδοξη.
Πρώτα θα αναφερθώ σε μία Ιδιωτική υπόθεση. Ενδιαφερόμουν να χειροτονηθώ,
αλλά ταυτόχρονα και να παντρευτώ. Ήθελα, λοιπόν, να έχω μία σύζυγο και μία
οικογένεια. Αυτό όμως ό ρωμαιοκαθολικισμός το αποκλείει• ένα λάθος σοβαρό
πού έφερνε στον νου μου σύγχυση. Σκεφτόμουν, λοιπόν, πώς μπορεί να υπάρχει
τόση αντίφαση μεταξύ δυο Ιερών Μυστηρίων; Πρέπει να έχει γίνει κάποιο
θεολογικό λάθος. Έτσι άρχισα να ψάχνω κάτι διαφορετικό, ίσως πιο γνήσιο
θεολογικά.
Κάποια φορά συναντήθηκα με έναν φίλο μου σε ένα θέατρο, ό όποιος μου ανέφερε
ότι εδώ στην Κούβα υπάρχει μία παρουσία, ένας Ιερέας της Ορθοδόξου Εκκλησίας
της Ελλάδος. Εγώ δεν είχα ιδέα περί αυτού. Την επόμενη μέρα το πρωί
τηλεφώνησα στην Πρεσβεία της Ελλάδος, χωρίς πολλές ελπίδες ότι θα μπορούσαν
να με βοηθήσουν ουσιαστικά. Μιλώντας, λοιπόν, με την γραμματέα της Πρεσβείας
πληροφορήθηκα ότι ό κουβανικής καταγωγής Ιεραπόστολος της Κούβας π. Ισίδωρος
δεν περνούσε συχνά από την Πρεσβεία. Ή υπάλληλος μου υποσχέθηκε πώς, αν
τύχαινε και τον συναντούσε, θα τον ενημέρωνε για το ενδιαφέρον μου.
Το θαύμα δεν άργησε να γίνει. Χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο ό π. Ισίδωρος
την επόμενη ήμερα πέρασε από την Πρεσβεία και, αφού έμαθε για μένα, αμέσως
μου τηλεφώνησε. Θα μπορούσε να είχε αδιαφορήσει και να προσπεράσει το
γεγονός ότι ένας άγνωστος εκδήλωσε ίσως ένα παροδικό ενδιαφέρον για την
Ορθοδοξία. Αυτό ήταν μία αποκάλυψη για μένα. Το φως της Ορθοδόξου Παραδόσεως
και της Χριστιανοσύνης έλαμψε τόσο δυνατά, ώστε να μην μπορώ να αρνηθώ την
κλήση αυτή του Αγίου Πνεύματος, πού ήταν μπροστά στα μάτια μου. Το φως αυτό
δεν ήταν μία απλή άρνηση έναντι μιας άλλης ομολογίας, αλλά ή αποκάλυψη του
θελήματος του Θεού για την ζωή μου. Ήταν το φως της Ορθόδοξου Παραδόσεως και
της Πατερικής διδασκαλίας, μέσα στα όποια εγώ έβρισκα τίς απαντήσεις στα
μεγάλα ερωτήματα πού με βασάνιζαν. Έτσι αντιλήφθηκα ότι μέσα στην Ορθοδοξία
θα πραγματοποιούνταν το θέλημα του Κυρίου και θα λάμβανα το αξίωμα του
Κληρικού.
Εξέφρασα στον π. "Ισίδωρο την επιθυμία μου να γνωρίσω την Ορθόδοξη Εκκλησία,
για να μπορέσω συνειδητά να αποφασίσω ποια πορεία θα ακολουθούσα μέσα στους
κόλπους της Χριστιανοσύνης. Επιθυμούσα να εμπλουτίσω τίς λιγοστές μου
γνώσεις για την Ορθοδοξία. Ως σπουδαστής της Ιστορίας της Τέχνης διδάχθηκα
και Βυζαντινή Τέχνη• αλλά επρόκειτο για κάτι τελείως διαφορετικό. Τώρα
αισθανόμουν την ανάγκη να γνωρίσω βαθύτερα τη ν Εκκλησία μας.
Έτσι αρχίσαμε να συζητούμε με τον π. Ισίδωρο για διάφορα θέματα. Αυτό με
βοήθησε να λάβω την απόφαση να πορευθώ στον δρόμο της Ορθοδοξίας,
πραγματοποιώντας την κλήση μου να γίνω έγγαμος Ιερέας.
Ό προβληματισμός μου ήταν ποια κοπέλα θα μπορούσα να νυμφευθώ πού να έχει
την ίδια αγάπη για την Ορθοδοξία, την στιγμή πού στην Κούβα δεν υπήρχε
Ορθόδοξη παράδοση. Δεν ήταν τόσο εύκολο να βρεθεί μία κοπέλα πού να θέλει να
ακολουθήσει έναν τόσο καινούργιο τρόπο ζωής. Τελικά ό Θεός μερίμνησε και για
αυτό, στέλνοντας μου την πρεσβυτέρα, σήμερα, Σοφία, πού χωρίς αντίρρηση
δέχθηκε την απόφαση μου να γίνω Κληρικός.
Πώς δέχτηκε ή
οικογένεια σας την Ιεροσύνη;
Από την οικογένεια μου δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα ή δυσκολία ή κάποια άλλη
παρεμπόδιση. Αντιθέτως ενδιαφέρθηκαν πάρα πολύ να γνωρίσουν την Ορθοδοξία
και να εμβαθύνουν στο πνεύμα της. Εκκλησιάζονται κανονικά κάθε Κυριακή, αλλά
ακόμη δεν έχουν βαπτισθεί. Έξαλλου κάτι τέτοιο χρειάζεται πολύ αγώνα και
προετοιμασία. Επίσης είναι δύσκολο να εγκαταλείψουν την κομμουνιστική
ιδεολογία.
Τώρα στην Κούβα επικρατεί πλήρης ελευθερία και δεν παρεμποδίζεται κανείς στα
«πιστεύω» του. Μακάρι οι συμπατριώτες μου να δεχτούν την Ορθοδοξία στην ψυχή
τους και να κατανοήσουν πλήρως την χριστιανική αλήθεια. Γίνεται πάντως
αισθητό στην Κούβα ότι ή Ορθοδοξία είναι κάτι γνήσιο, ή αληθινή σωτηρία για
την ψυχή.
-
Ποιος ήταν ό λόγος πού σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με την
ελληνική γλώσσα και γενικότερα με την ελληνική ιστορία;
Ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Αβάνας, όπου σπούδασα Ιστορία της Τέχνης, είχα
μεγάλο ενδιαφέρον για την ελληνική κουλτούρα και παράδοση. Όχι μόνο μέσα στα
πλαίσια της Χριστιανοσύνης αλλά και για την αρχαιότητα. Γι' αυτό αποφάσισα
να ξεκινήσω την εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων. Μελετώντας την
ελληνική γλώσσα για έναν χρόνο, συγχρόνως εμβάθυνα στην κουλτούρα της
πνευματικής μου πατρίδας, της Ελλάδος.
Έτσι άρχισα ,σιγά, σιγά να ενδιαφέρομαι και για τα θέματα της Ορθόδοξου
Παραδόσεως μας. Άρχισα να διαβάζω πρώτα για τους έλληνες φιλοσόφους με την
βοήθεια πάντα του λεξικού και την καθοδήγηση μίας καθηγήτριας μου, διότι ή
αρχαία ελληνική γλώσσα είναι πολύ δύσκολη. Άρχισε, λοιπόν, για μένα ή πορεία
μου μέσα στην Ορθοδοξία, ή οποία και δεν θα τελειώσει ποτέ. Και βεβαίως
σχετικά με την ζωή μου, αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για να γνωρίσω τον θησαυρό
της Ορθόδοξου Πίστεως μας.
Αυτό πού με παρακίνησε να ασχοληθώ με την ελληνική γλώσσα ήταν το ενδιαφέρον
μου για την αρχαία Ελλάδα, τους φιλοσόφους, το ελληνικό φως πού έχει φωτίσει
όλη την οικουμένη. Στην Κούβα συγκεκριμένα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για όλα
τα γεγονότα της νεότερης ιστορίας της Ελλάδος, τα όποια διδασκόμαστε στα
σχολεία μας.
Για μας ή Ορθοδοξία ήταν άγνωστη. Στα σχολεία μας, όταν αναφερόμασταν στον
ελληνικό πολιτισμό, ερχόταν στο μυαλό μας μόνον ή αρχαία Ελλάδα, χωρίς να
λαμβάνουμε ύπ' όψιν μας την Ορθόδοξη Παράδοση, πού είναι τόσο σημαντική και
χωρίς την οποία δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τι είναι ελληνικός πολιτισμός.
Έτσι προσέγγισα τα ελληνικά γράμματα και διδάχθηκα για έναν χρόνο τα αρχαία
ελληνικά και βάσει αυτών προχώρησα και στα νέα ελληνικά. Στην Κούβα μάλιστα
έχω γνωρίσει και άλλους πού γνωρίζουν τα αρχαία ελληνικά, αλλά όχι τα
νεοελληνικά. Πιστεύω ότι με την Χάρη και την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος
μπορούμε να επιτύχουμε την διάδοση της ελληνικής γλώσσας προς όφελος της
Εκκλησίας και της Ιεραποστολής.
-
Tι εντύπωση σας έκανε ό ερχομός της Α.Θ.Π. του Πατριάρχου
Κωνσταντινουπόλεως στην Κούβα;
Ή επίσκεψη του Πατριάρχου Κων/πόλεως στην Κούβα ήταν για μένα ένα πολύ
σημαντικό γεγονός, διότι συνδεόταν με τα εγκαινια του Ί. Ναού του Αγίου
Νικολάου, χωρίς τον όποιο δεν θα υπήρχε κανένα σημάδι της Ορθοδοξίας στην
χώρα μου. Υπήρχε μεν ή Ορθόδοξη παρουσία στην Κούβα εδώ και επτά- οκτώ
χρόνια, αλλά επιθυμούσαμε να έχουμε έναν Ί. Ναό, για να τελούμε τα Μυστήρια
της Ορθόδοξου Πίστεως. Ό Ναός αυτός αποτέλεσε για μένα τον καταλληλότερο
χώρο, όπου ήρθα σε επαφή με τους Ιερείς και προετοιμάστηκα για την Ιεροσύνη.
Ήταν ό χώρος όπου έζησα την λαμπρότητα, το βάθος και το μυστήριο της
Εκκλησίας μας. Εκεί απέκτησα μία γενική άποψη και για την Ιεραρχία της
Εκκλησίας μας και την ενότητα της, πού ιερός εκφραστής και εκπρόσωπος της
είναι ό Οικουμενικός Πατριάρχης Κων/πόλεως. Βεβαίως μου έκανε ιδιαιτέρως
βαθιά εντύπωση ή επίσκεψη της Α.Θ.Π. στην Κούβα, αλλά δεν ήταν αυτή πού με
επηρέασε να πορευθώ στον δρόμο της Ορθοδοξίας. Ή απόφαση μου είχε προηγηθεί.
- Το καθεστώς του
Φιντέλ Κάστρο επιτρέπει την δράση της Εκκλησίας μας;
Βεβαίως, αφού ό ίδιος ό Πρόεδρος της Κούβας στα εγκαίνια του Ί. Ναού του
Αγίου Νικολάου παρέδωσε συμβολικά στον Οικουμενικό Πατριάρχη το κλειδί της
θύρας του Ί. Ναού. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι έτσι το έργο της
Εκκλησίας μας στην Κούβα έχει κατά κάποιον τρόπο και την επίσημη έγκριση του
κράτους. Αυτό άλλωστε μας στηρίζει και στην πραγμάτωση του εκεί
Ιεραποστολικού μας έργου. Κάτι τέτοιο είναι πράγματι αξιοθαύμαστο. Ό ίδιος ό
Πρόεδρος της Κούβας, εξάλλου, δήλωσε δημόσια ότι ή Ορθόδοξη Εκκλησία του
έχει προκαλέσει μεγάλη εντύπωση.
Θα πρέπει εδώ να αναφερθώ σε έναν σεβάσμιο άνθρωπο, τον κ. Ευσέβιο Λεάλ, πού
έχει ενισχύσει αποφασιστικά την σημερινή παρουσία της Ορθοδοξίας στην Κούβα.
Είναι Ιστοριογράφος της παλαιάς πόλεως της Αβάνας και ρωμαιοκαθολικός, αλλά
δηλώνει ότι ψυχικά αισθάνεται Ορθόδοξος. Αναφερόμενος μάλιστα στον
Σεβασμιώτατο κ. Αθηναγόρα, τον αποκαλεί πάντοτε «ό Δεσπότης μου». Είναι
εξάλλου αξιοσημείωτο το ότι αυτός μίλησε για την Ορθόδοξη Παράδοση και το
έργο της Εκκλησίας μας στον Πρόεδρο της Κούβας. Έτσι τέθηκαν οι κατάλληλες
βάσεις, ώστε να μας υποστηρίζει τόσο πολύ το κράτος -μέσω του Γραφείου
Θρησκευτικών Υποθέσεων- και να ενδιαφέρεται μάλιστα για την εξάπλωση της
Ορθοδοξίας σε όλες τίς επαρχίες της χώρας. Κάτι τέτοιο είναι πράγματι
θαυμαστό και δείχνει το θείο θέλημα.
Περίτρανη απόδειξη των όσων σας λέω είναι το έξης γεγονός: Ή Κυβέρνηση, μετά
από εισήγηση του κ. Λεάλ, παραχώρησε στην Εκκλησία μας ένα μεγάλο κτήριο
παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Πρόκειται να το ανακαινίσουμε, για να
λειτουργήσει ως Ανωτέρα Ιερατική και Παιδαγωγική Σχολή.
- Μπορείτε να μας
σκιαγραφήσετε το έργο πού επιτελεί σήμερα ή Εκκλησία μας στην Κούβα;
Αρχικά θα ήθελα να σας πω ότι διαρκώς λειτουργούν Κατηχητικά στην Κούβα.
Παράλληλα διδάσκονται αρχαία και νέα ελληνικά σε όλους όσοι ενδιαφέρονται,
ασχέτως εάν είναι Ορθόδοξοι ή όχι. Ή μικρή μας αυτή προσπάθεια αποτελεί την
βάση και τον θεμέλιο λίθο του μέλλοντος της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Κούβα.
Μ' αυτόν τον τρόπο έχουν πλησιάσει σήμερα την Εκκλησία μας περίπου δέκα νέοι
φοιτητές, οί όποιοι συμμετέχουν στην χορωδία πού έχουμε δημιουργήσει και
έχουν χειροθετηθεί όλοι αναγνώστες από τον Σεβασμιώτατο κ.
Aθηναγόρα.
Αυτόν τον καιρό προετοιμάζουμε με τον π. Τιμόθεο, πρωτοσύγκελο της
Μητροπόλεως μας, την έναρξη μαθημάτων της Ελληνικής Ιστορίας και της
Ιστορίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και την δημιουργία μιας Ορθοδόξου
Βιβλιοθήκης με την βοήθεια του κ. Ευσέβιου Λεάλ. Εγώ προσωπικά, πού
προέρχομαι από τον πανεπιστημιακό χώρο, ήλθα σε επαφή με τον Διευθυντή της
Εθνικής Βιβλιοθήκης της Κούβας, ό όποιος έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον. Έτσι
ανέλαβα την παρουσίαση ενός κύκλου ομιλιών για την ιστορία της Ορθοδόξου
Αγιογραφίας, πού γίνονται σε μία ρωμαιοκαθολική μονή. Μάλιστα χρειάστηκε να
βρούμε μία νέα αίθουσα, διότι διαρκώς αύξανε ό αριθμός των ατόμων πού
ενδιαφέρονταν να γνωρίσουν τα Μυστήρια και την Παράδοση της Εκκλησίας μας,
αλλά και αυτό το μυστικό στοιχείο, πού έχει χαθεί από τις άλλες λεγόμενες
«χριστιανικές εκκλησίες».
- Πώς εξηγείται το
γεγονός ότι ή Κυβέρνηση της Κούβας ενισχύει την λειτουργία των Σχολείων της
Εκκλησίας μας;
Το κράτος πρώτα από όλα δεν είναι εχθρικό και επικίνδυνο για την Εκκλησία
μας. Στηρίζει και βοηθά την εκπαιδευτική της προσπάθεια, με το σκεπτικό ότι
τα Ορθόδοξα Σχολεία συμβάλλουν στην εκπαίδευση του κουβανικού λαού. Κάτι
τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την συνεργασία και την αλληλοβοήθεια. Το
κράτος εκτιμά την Ορθόδοξη Εκκλησία, διότι δεν εξυπηρετεί κανένα «πολιτικό
παιχνίδι» και είναι αφοσιωμένη αποκλειστικά στο Ιεραποστολικό έργο και στο
κήρυγμα της αληθείας προς δόξαν Θεού και προς σωτηρίαν του κόσμου. Ή
Κυβέρνηση έχει αντιληφθεί ότι ή Εκκλησία δεν στρέφεται εναντίον της και γι'
αυτό θέλει να συνεργαστεί μαζί μας, διότι αντιλαμβάνεται ότι μπορούμε να
αναπτύξουμε πολλές δραστηριότητες προς όφελος του κουβανικού λάου.
- Ποιες οι
προοπτικές για το μέλλον της Ορθοδοξίας στην Κούβα και γενικότερα στην
ευρύτερη περιοχή;
Με την ελευθερία πού μας παρέχει το κράτος αλλά και με την γενικότερη
υποστήριξη του μπορούμε να επιτύχουμε την εξάπλωση και την ενεργό παρουσία
της Εκκλησίας μας σε όλες τίς επαρχίες της Κούβας. Ο κουβανικός λαός είναι
φιλόξενος και μοιάζει πάρα πολύ με τον ελληνικό λαό, όσον άφορα στα δεινά
πού έχει περάσει καθ' όλη την διάρκεια της ιστορίας. Έχει επίσης την ίδια
αδιαφιλονίκητη αγάπη για ελευθερία και ανεξαρτησία. Ό κουβανικός λαός εκτιμά
ιδιαίτερα την προσφορά του Ιεραποστολικού μας Κλιμακίου. Ένα ανάμεικτο
συναίσθημα περιέργειας, θρησκευτικού προβληματισμού και αναζητήσεως σχετικά
με την "Ορθόδοξη Παράδοση κυριαρχεί σε όλη την Κούβα. Στο Πανεπιστήμιο π.χ.
οι φοιτητές με ρωτούν διαρκώς τι είναι Ορθοδοξία, τι είναι Ορθόδοξη
Παράδοση, ποια είναι ή διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας.
Το ενδιαφέρον της Κούβας για την Ορθοδοξία απορρέει βασικά από το πρωταρχικό
ενδιαφέρον του κουβανικού λαού για την ελληνική αρχαιότητα. Αλλά τον καιρό
αυτό τα πράγματα άλλαξαν. Σε μία επίσκεψη μου στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας το
δήλωσα ενώπιον όλων ότι χωρίς γνώση της Ορθοδοξίας είναι αδύνατη ή βαθύτερη
προσέγγιση του ελληνικού πολιτισμού. Ή γνώση του πνεύματος της Ορθοδόξου
Παραδόσεως καθιστά εφικτή και την περαιτέρω γνώση του ελληνικού πολιτισμού.
Θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά, διότι εσείς - όλοι
οι Έλληνες - κάνετε πραγματικότητα τις προσπάθειες
μας με την διαρκή στήριξή σας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ.
Ο ΆΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ
.
Δ ΤΡΙΜΗΝΟ 2005
